Hoeveel Medici zijn er een gewelddadige dood gestorven?
Hoeveel Medici zijn er een gewelddadige dood gestorven?
Van heel wat leden uit de Medici-familie wordt gezegd dat zij een gewelddadige dood gestorven zijn en/of dat zij een aantal moorden op hun geweten hebben. In de meeste gevallen gaat het over hardnekkige verhalen die in de loop van de geschiedenis de ronde zijn blijven doen terwijl men nochtans weinig of geen bewijzen heeft om te concluderen dat er inderdaad een misdaad in het spel was. Het is wel een feit dat een groot aantal sterfgevallen in de familie de’ Medici vrij plots en totaal onverwacht was. Meestal werd een overlijden dat veroorzaakt werd door een (toen nog) onverklaarbaar ziektefenomeen snel in verband gebracht met moord. De meeste ziekten (zoals epilepsie, tuberculose, malaria, uricemie, syfilis en hydropsie) waren echter reeds voldoende bekend zodat het merendeel van de verdachtmakingen kan herleid worden tot roddels met kwade intentie. De gemiddelde levensduur van de mensen was korter en een gebrekkige medische verzorging kon noodlottige gevolgen hebben. Aangezien er ook veel gewerkt werd met giftige stoffen was voor sommigen de link met vergiftiging en misdadig opzet ook vlug gelegd.
In hun Profili Medicei hebben Grassellini en Fracassini gegevens verzameld van 931 leden van de Medici-familie (677 mannen en 254 vrouwen). Slechts van 18 van hen kan, op basis van hun informatie, met zekerheid gezegd worden dat zij een gewelddadige dood gestorven zijn. Daarvan zijn er 3 terechtgesteld, 9 tijdens militaire operaties om het leven gekomen en 6 vermoord. Van een aantal andere Medici werd (onterecht) verteld dat zij het slachtoffer van een moord geweest waren.
De 3 gehalsrechte leden van de familie werden alle 3 schuldig bevonden aan “misdaden tegen de staat”. Giovanni di Bernardo di Giambuono was in 1341 aangesteld tot gouverneur van de stad Lucca die de Florentijnen gekocht hadden van Mastino della Scala (de heer van Verona). Toen Lucca in 1342 verloren ging aan de Pisanen werd hij beschuldigd van verraad en op bevel van Wouter van Brienne, de toenmalige “Kapitein van de Garde” terechtgesteld.
Antonio di Giovanni di Cambio geraakte in 1396 betrokken bij de conspiratie van Donato Acciaiuoli. Na een mislukte aanslag op Maso degli Albizzi werd hij, samen met 7 andere samenzweerders onthoofd. Lorenzo di Jacopo verloor zijn hoofd op 2 januari 1560 op bevel van Cosimo I omdat hij betrokken was bij het Pucci-complot en er de hertog niet van op de hoogte gebracht had.
Van de 34 “echte” Medici-militairen en van de 48 Ridders van Santo Stefano (die eerder bidders dan ridders waren) hebben er 9 met zekerheid de dood op het slagveld gevonden.
Piero lo Sfortunato de’ Medici (de oudste zoon van Lorenzo il Magnifico) verdronk in 1503 in de Garigliano tijdens een gevecht tussen de Fransen en de Spanjaarden.
De legendarische condottiere Giovanni di Giovanni sneuvelde in november 1526 bij Mantua toen hij met zijn troepen (de Bande Nere) slaags geraakte met de landsknechten van Von Frundsberg die op weg waren naar Rome. Asdrubale, de natuurlijke zoon van kardinaal Ippolito stierf in Malta tijdens de Turkse belegering van 1565.
Cosimo di Francesco is in dienst van de keizer gesneuveld tijdens de Turkse campagne op het einde van de 16de eeuw in Hongarije. Een andere Cosimo (de zoon van Pietro di Cosimo I) heeft het leven gelaten tijdens de oorlog in Vlaanderen in het begin van de 17de eeuw (Beleg van Oostende?). In datzelfde conflict heeft ook Francesco di Raffaele het leven verloren. Francesco di Cosimo (de zoon van Cosimo II en de broer van Mattia) vocht in de 30-jarige Oorlog en is in Regenburg gestorven in 1634. In dezelfde oorlog is Ottavio di Tommaso omgekomen. Op het einde van de 17de eeuw is Andrea di Giuseppe in 1684 bij de belegering van Boedapest door de Heilige Liga gesneuveld bij de 1ste bestorming.
Het is zeer goed mogelijk dat er nog een aantal andere leden van de familie het leven gelaten hebben bij militaire conflicten (bijvoorbeeld in 1260 in Montaperti of Campaldino in 1269) maar daar zijn geen of te weinig gegevens van bekend. De meeste Medici-militairen (en zeker de Ridders van Santo Stefano) zijn trouwens in hun ziekbed en niet op het slagveld gestorven.
Slechts van 6 leden van de Medici-familie is met zekerheid geweten dat zij vermoord zijn geworden. In de eerste plaats is er Giuliano, de broer van Lorenzo il Magnifico, die tijdens de Pazzi-aanslag van 26 april 1478 neergestoken werd in de kathedraal van Firenze. In januari 1537 werd Alessandro de’ Medici il Moro door zijn neef Lorenzino vermoord, om nog steeds onduidelijke redenen. Lorenzino zelf werd in 1548 in Venetië uit de weg geruimd door huurmoordenaars van hertog Cosimo I, die de moord op zijn voorganger niet ongestraft kon laten.
De moord op Lorenzino (G. Bezzuoli, Museo Civico Pistoia)
Cosimo’s dochter Isabella werd door haar jaloerse echtgenoot Paolo Orsini gewurgd in de Villa van Cerreto Guidi op 25 juli 1576. Om dezelfde reden had Piero de’ Medici, de jongste zoon van hertog Cosimo, enkele dagen eerder met zijn zwaard een einde gemaakt aan het leven van zijn vrouw Dianora van Toledo (een nicht van de hertogin) in de Villa van Cafaggiolo.
Een apart geval was de moord op Pier Maria di Tommaso de’ Medici, een gevreesd struikrover en moordenaar die de streek van San Piero a Sieve onveilig maakte. Groothertog Ferdinando II wenste de naam de’ Medici niet nog langer geassocieerd te zien met een ordinaire bandiet en liet hem in 1649 door zijn huurmoordenaars verdrinken in de Sieve.
Er zijn natuurlijk nog een reeks aanslagen en moordpogingen gebeurd, o.a. op Lorenzo il Magnifico, Cosimo I en Francesco I, maar die zijn allemaal mislukt en kunnen dus uiteraard niet in rekening gebracht worden.
Verder zijn er ook de legendarische moorden op leden van de Medici-familie die helemaal niet bewezen zijn en die meestal deel uitmaakten van lastercampagnes.
Het overlijden op 1 december 1521 van paus Leo X (Giovanni de’ Medici, de 2de zoon van il Magnifico) werd door zijn biograaf Paolo Giovio in verband gebracht met vergiftiging. Er was al in 1517 een moordpoging op de paus ondernomen onder leiding van kardinaal Petrucci, maar meer dan waarschijnlijk is de Medici-paus gestorven aan een natuurlijke vergiftiging of ten gevolge van een zware longontsteking.
Toen kardinaal Ippolito de’ Medici, een kleinzoon van il Magnifico, in zogezegde verdachte omstandigheden in augustus 1535 aan zijn einde kwam in Itri (in de buurt van Napels) werd er meteen gezegd dat hij vergiftigd geworden was op bevel van zijn neef en aartsvijand Alessandro il Moro. Minder spectaculair is de versie dat de kardinaal aan malaria zou gestorven zijn.
Amper een jaar na haar huwelijk met Alfonso d’Este (de latere hertog van Ferrara) was Lucrezia de’ Medici, de 3de dochter van hertog Cosimo reeds op 21 april 1561 overleden. De Florentijnse bannelingen in Ferrara fluisterden dat zij door haar jaloerse man zou vergiftigd zijn geworden, maar het feit dat zij ook al in februari 1560 en maart 1561 ernstig ziek was geworden wijst er met zekerheid op dat zij, net zoals haar moeder Eleonora van Toledo, aan tuberculose gestorven is. Een combinatie van tuberculose en malaria is voorzeker ook de oorzaak geweest voor de dood van Eleonora in 1562 en haar 2 zonen Giovanni en Garcia. Het ongeloofwaardige verhaal deed de ronde dat tijdens een jachtpartij in de Maremmen (een moerassig gebied in Zuid-Toscane en een paradijs voor de malaria-mug) Giovanni na een ruzie over de jachtbuit door zijn jongere broer Garcia in een vlaag van woede zou neergestoken zijn en dat Cosimo Garcia op zijn beurt met een dolksteek vermoord had.
Cosimo zou volgens dezelfde kwaadsprekers ook zijn oudste dochter Maria gedood hebben omdat zij zogezegd niet wenste te trouwen met de reeds genoemde Alfonso d’Este. Maar vermoedelijk is ook Maria bezweken aan malaria in het toen nog moerasrijke Livorno op 19 november 1557.
Toen groothertog Francesco I en zijn 2de vrouw Bianca Cappello in de Villa van Poggio a Caiano in oktober 1587 in verdachte omstandigheden gestorven waren (beide echtgenoten waren namelijk na hevige koortsaanvallen overleden binnen een tijdspanne van 12 uur), werd er gedacht aan moord door vergiftiging en met een beschuldigende vinger gewezen naar Francesco’s broer Ferdinando. De zaak is nog niet helemaal uitgeklaard, maar ook hier zou malaria (in combinatie met andere kwalen of aandoeningen) zeer waarschijnlijk de doodsoorzaak geweest zijn
Uiteindelijk valt het “echte” aantal gewelddadige overlijdens in de Medici-familie dus nogal mee, maar het is echter niet omdat de meeste Medici zelf een natuurlijke dood gestorven zijn, dat hen dat zou belet hebben om anderen op een minder natuurlijke wijze naar de eeuwigheid te sturen, maar dat is een ander verhaal.
Voor bijkomende informatie en details kan men terecht in de Medici-boekjes .
JVL
How many Medici died a violent death?
Many members of the Medici family are said to have died violently and/or that they have a number of murders on their conscience. In most cases, it is about persistent stories that have continued to circulate throughout history, yet there is little or no evidence to conclude that there was indeed a crime at stake. It is a fact that a large number of deaths in the family de' Medici was quite sudden and completely unexpected. Death caused by an (then) unexplained disease phenomenon was quickly associated with murder. However, most diseases (such as epilepsy, tuberculosis, malaria, uricemia, syphilis and hydropsia) were sufficiently well known in those days so that most of the suspicions can be traced back to gossip with malicious intent. The average life span of the people was shorter and poor medical care could have dire consequences. As there was a lot of experimenting with toxic substances, for some evil tongues the link with poisoning and criminal intent was quickly established.
In their Profili Medicei, Grassellini and Fracassini collected data from 931 members of the Medici family (677 men and 254 women). Only of 18 of them can, based on their information, said with certainty that they have died a violent death. Of these, 3 were executed, 9 were killed in military operations and 6 were murdered. From a few other Medici was wrongly told that they had been murdered.
The 3 executed members of the family were all found guilty of "crimes against the state."
In 1341 Giovanni di Bernardo was appointed governor of the city of Lucca, bought by the Florentines from Mastino della Scala (Lord of Verona). When Lucca was lost to the Pisans in 1342, he was accused of treason and executed on the orders of Wouter van Brienne, the "Captain of the Guard".
Antonio di Giovanni di Cambio became involved in the conspiration of Donato Acciaiuoli in 1396. After a failed attack on Maso degli Albizzi, he was beheaded along with 7 other conspirators. Lorenzo di Jacopo lost his head on January 2, 1560 on the orders of Cosimo I because he was involved in the Pucci plot and had not informed the Duke of it.
Of the 34 "real" Medici soldiers and of the 48 Knights of Santo Stefano (who were clergy men rather than knights), 9 have definitely found death on the battlefield.
Piero lo Sfortunato de' Medici (the eldest son of Lorenzo il Magnifico) drowned in the Garigliano in 1503 during a battle between the French and the Spanish.
Giovanni di Giovanni de' Medici died at Mantua in November 1526 when he and his troops (the Bande Nere) collided with the landsknechten of Von Frundsberg marching on their way to Rome.
Asdrubale de' Medici, the natural son of Cardinal Ippolito died in Malta during the Turkish siege of 1565. Cosimo di Francesco was killed in the service of the emperor during the Turkish campaign at the end of the 16th century in Hungary. Another Cosimo (the son of Pietro di Cosimo I) lost his life during the war in Flanders in the early 17th century (Siege of Ostend?). Francesco di Raffaele died in the same conflict. Francesco di Cosimo (the son of Cosimo II and the brother of Mattia) fought in the 30-year War and died at Regenburg in 1634. In the same war Ottavio di Tommaso was killed. At the end of the 17th century Andrea di Giuseppe perished in 1684 during the siege of Budapest by the Emperor’s Holy League.
It is quite possible that a number of other members of the family have died in military conflicts (for example, in 1260 in Montaperti or Campaldino in 1269) but there is little or no data on this. Besides, most of the Medici soldiers (and certainly the Knights of Santo Stefano) died in their sickbed and not on the battlefield.
Only 6 members of the Medici family are certain to have been murdered. First, there is Giuliano, the brother of Lorenzo il Magnifico, who was stabbed in the Cathedral of Florence during the Pazzi attack of 26 April 1478. In January 1537 Alessandro de' Medici il Moro was murdered by his cousin Lorenzino, for still unclear reasons. Lorenzino himself was eliminated in Venice in 1548 by assassins of Duke Cosimo I, who could not let the murderer of his predecessor go unpunished.
Cosimo's daughter Isabella was strangled by her jealous husband Paolo Orsini in the Villa of Cerreto Guidi on July 25, 1576. For the same reason, Piero de' Medici, the youngest son of Duke Cosimo, stabbed his wife Dianora of Toledo (a niece of the Duchess) in the Villa of Cafaggiolo a few days earlier.
A separate case was the murder of Pier Maria di Tommaso de' Medici, a feared highwayman and murderer who made the region of San Piero a Sieve unsafe. Grand Duke Ferdinando II, who did not want to see the name de' Medici associated with a common bandit any longer , had him drowned by his assassins in the Sieve in 1649.
It goes without saying that all the failed attacks and assassination attempts, including on Lorenzo il Magnifico, Cosimo I and Francesco I, cannot be taken in account.
And then there are the talks about the legendary murders of members of the Medici family that have not been proven and were usually part of smear campaigns.
The death on 1 December 1521 of Pope Leo X (Giovanni de' Medici, the 2nd son of il Magnifico) was caused by poisoning according to his biographer Paolo Giovio. Already in 1517 Cardinal Petrucci and some others cardinals were responsible for a failed assassination attempt on the Pope. But more than likely the Medici Pope died of natural poisoning or severe pneumonia.
When Cardinal Ippolito de' Medici, a grandson of il Magnifico, died unexpectedly in August 1535 in Itri (near Naples) it was immediately said that he had been poisoned on the orders of his cousin and nemesis Alessandro il Moro. Less spectacular is the version that the cardinal would have died of malaria.
Barely a year after her marriage to Alfonso d' Este (the later Duke of Ferrara), Lucrezia de' Medici, the 3rd daughter of Duke Cosimo, passed away on April 21, 1561. The Florentine exiles in Ferrara whispered that she had been poisoned by her jealous husband, but the fact that she had also become seriously ill in February 1560 and March 1561 indicates with certainty that she died of tuberculosis, just like her mother Eleonora of Toledo.A combination of tuberculosis and malaria was most certainly the cause of death of Eleonora in 1562 and of her 2 young sons Giovanni and Garcia during a hunting party in the Maremme (a swampy area in southern Tuscany and a paradise for the malaria mosquito) . According to a terrible story Giovanni was stabbed by his younger brother Garcia because of an argument about the hunting boot and thereafter an enraged Cosimo would have killed Garcia in turn.
The same evil speakers have claimed that Cosimo also killed his eldest daughter Maria because she did not want to marry the already mentioned Alfonso d 'Este. But presumably Maria died of malaria in swampy Livorno on November 19, 1557.
When Grand Duke Francesco I and his 2nd wife Bianca Cappello died in suspicious circumstances in October 1587 in the Villa of Poggio a Caiano (both spouses had died after severe fever attacks within a span of 12 hours), it was said that they were poisoned by Francesco's brother, Ferdinando. The case has not yet been fully cleared, but here too malaria (combined with other illnesses) would most likely have been the cause of death.
In the end, the "real" number of violent deaths in the Medici family is rather small, but it is not because most Medici themselves died of natural causes that it would have prevented them from sending others to eternity in a less natural way. But that is a different story.