Staan er pillen op het wapenschild van de Medici?

Indien de Medici echt zouden afstammen van een arts (medicus) dan is het niet zo vreemd dat er soms beweerd werd dat de palle (ballen/kogels) op hun wapenschild pillen waren of kopjes of zakjes waar pillen in bewaard werden. In dat geval was het grapje dat gemaakt werd aan het Franse Hof in de 16de eeuw toen men paus Leo X (Giovanni de’ Medici), naar het voorbeeld van zijn voorouders, de “dokter van Italië” noemde minder ver van de waarheid dan aanvankelijk gedacht werd. De bewering dat de palle op het Medici-schild pillen waren dateert eveneens uit die tijd.

Het bolvormig uitzicht dat de oorspronkelijke schijven of bezanten (die op de oudste Medici-wapenschilden worden afgebeeld) later gekregen hebben is wellicht de oorzaak of het gevolg van de pillentheorie. Niet alleen op reliëfs of gesculpteerde voorbeelden (zoals het schild van Leo XI aan het Aartsbisschoppelijk paleis van Firenze, zie fig.1), maar ook op geschilderde versies (bijvoorbeeld in het Palazzo Vecchio) hebben die “ballen” duidelijk vorm gekregen (zie fig.2)..

Fig. 1 Stemma Leo XI (Piazza di San Giovanni Firenze)

Ook het verhaal van J.E. Staley, die beweerde dat Chiarissimo I di Guambuono (die vermeld wordt in 1201) in Firenze il Medico werd genoemd, sluit aan bij de pillentheorie (1). Deze Chiarissimo zou een kruidenwinkel geopend hebben op het gelijkvloers van zijn woontoren in de buurt van de kerk van San Tommaso. Hij zou de recepten van zijn grootmoeder geërfd hebben, die in de Mugello (waar de Medici vandaan kwamen?) bekend stond voor haar kruidenkennis.
Op het uithangbord van zijn bottega (winkel) prijkten 7 gouden pillole di speziale (apothekerspillen). Hierbij rijst echter de vraag waarom die gouden pillen dan van kleur veranderden en rood werden, en waarom het er 7 waren. Het aantal palle op het Medici-schild kon variëren van 11 tot 6.

Volgens hetzelfde fantasierijk verhaal was Filippo (Lippo) de zoon van Chiarissimo II (en dus de achterkleinzoon van Chiarissimo I) de laatste apotheker-dokter en zou hij (met de winsten van zijn handeltje?) de eerste bankier geworden zijn. Maar deze Lippo leefde in de 2de helft van de 13de eeuw terwijl van de zonen van Bonagiunta I de’ Medici, Ugo en Galgano, geweten is dat zij reeds in 1240 crediteurs van de condottiere Guido Guerra waren.

Er is achteraf, voor zover bekend, ook geen enkel lid van de Medici-familie gesignaleerd als dokter of apotheker (sedert het bestaan van het Arte dei Medici e Speziali), zodat het zeer ongeloofwaardig is dat de palle op het schild pillen zouden voorstellen, zelfs al zou er dan toch een Medici-geneesheer-stamvader geleefd hebben in de 12de eeuw waar dan kan naar verwezen worden (zie art. Waren de Medici dan toch afstammelingen van een dokter?).

De palle zijn meer dan waarschijnlijk bezanten in de heraldische betekenis van het woord (zie art. Bezanten op het wapenschild van de Medici).

(1) Van deze Chiarissimo di Giambuono wordt nergens vermeld dat hij ook de naam de’ Medici droeg en dus een lid van de familie zou geweest zijn. Zijn grootmoeder zou dan de moeder van de legendarische Giambuono geweest zijn, de priester-stamvader van de Medici (zie art. De Medici waren dan toch geen afstammelingen van een priester uit de Mugello).

JVL

Are there pills on the Medici coat of arms?

If the Medici would really descend from a doctor (medicus) then it is not so strange that it was sometimes claimed that the palle (balls/bullets) on their coat of arms were pills or cups or bags in which pills were stored. In that case, the joke made at the French Court in the 16th century when Pope Leo X (Giovanni de' Medici) was called the "doctor of Italy", following the example of his ancestors, was not as far from the truth as initially thought.. The claim that the palle on the Medici shield were pills also dates from that time.

The spherical appearance that the original discs or bezants, depicted on the oldest Medici coats of arms, later acquired may be the cause or consequence of the pill theory. These "balls" are clearly visible not only on reliefs or sculpted examples (such as the shield of Leo XI at the Archbishop's Palace of Florence, see fig.1), but also on painted versions (for example in the Palazzo Vecchio, see fig.2)..

The story of J.E. Staley who claimed that Chiarissimo I di Guambuono (mentioned in 1201) was called in Florence il Medico is also in line with the pill theory (1). According to that story Chiarissimo had opened a herb shop on the ground floor of his residential tower near the church of San Tommaso. He is said to have inherited the recipes from his grandmother, who was known in the Mugello (where the Medici came from?) for her herbal knowledge.
On the sign of his bottega (shop) were 7 gold pillole di speziale (apothecary pills). However, the question arises why those gold pills then changed color and turned red, and why there were 7 of them. The number of palle on the Medici shield could vary from 11 to 6.

According to that same imaginative story, Filippo (Lippo), the son of Chiarissimo II (and thus the great-grandson of Chiarissimo I), was the last pharmacist-doctor and would have become the first banker (with the profits from his business?). But this Lippo lived in the 2nd half of the 13th century, while the sons of Bonagiunta I de' Medici, Ugo and Galgano, are known to have been creditors of the condottiere Guido Guerra as early as 1240.

As far as is known, no member of the Medici family has been identified as a doctor or pharmacist (since the founding of the Arte dei Medici e Speziali, the guild of the doctors and pharmacists), so it is very implausible that the palle on the shield would represent pills, even if there would have been a Medici physician progenitor in the 12th century who was then referred to (see art. Were the Medici descendants of a doctor after all?).
The palle are more than likely bezants in the heraldic sense of the word (see art. Bezants of the Medici coat of armour)

(1) Of this Chiarissimo di Giambuono it is not mentioned that he also bore the name de' Medici and would therefore have been a member of the family. His grandmother would then have been the mother of the legendary Giambuono, the priest-ancestor of the Medici (see art. The Medici were no descendants of a priest from the Mugello).

Literatuur:

Borsook, E.                  Florence. Amsterdam 1988.
De’ Medici, L. De Medici. De geschiedenis van mijn familie. Kampen, 2008.
Roover, R. The Rise and Decline of the Medici Bank. Cambridge, 1963.
Grassellini, E.             Profili Medicei. Firenze, 1982.
Micheletti, E.               I Medici a Firenze. Firenze, 1979.
Staley, J.                      The Tragedies of the Medici. Londen, 2004.
Van Laerhoven, J.        De opkomst van de familie de’ Medici in de Florentijnse republiek (1150-1469).
                                    zie art.. Bezanten op het wapenschild van de Medici
zie art. Waren de Medici dan toch afstammelingen van een dokter?
zie art. De Medici waren dan toch geen afstammelingen van een priester uit de Mugello