Waren de Medici fruithandelaars?

Waren de Medici fruithandelaars?

Over de naam en het wapenschild van de familie de’ Medici is er in de loop der tijden al heel wat geschreven en zijn er heel wat verhalen de wereld ingestuurd. Terwijl de klassieke theorieën beweren dat de Medici (wat letterlijk “van de geneesheren” betekent) van een medicus afstamden en pillen in hun wapenschild voerden of muntstukken omdat het bankiers waren, wordt er ook beweerd dat de Medici handelaars in fruit zouden geweest zijn, waarbij de rode bollen op hun schild sinaasappels moesten voorstellen. Maar dat waren dan de rode bittere sinaasappels die wegens hun geneeskracht mela (of mala) medica genoemd werden en die ingevoerd werden vanuit het Oosten. De naam “medici” zou dan ook gebruikt zijn voor de telers en de vruchten zelf.

Naar het schijnt beschouwde Cosimo de’ Medici il Vecchio de oranjeboom als een symbool voor de sterkte en de regeneratie van het Medici-geslacht. Dit zou dan ook een verklaring kunnen zijn voor het feit dat oranje de favoriete kleur van de Medici geworden is.

Citrusvruchten zoals citroenen en sinaasappels waren van in de 15de eeuw op schilderijen terug te vinden en konden symbool staan voor liefde en vriendschap, vruchtbaarheid en onsterfelijkheid. Wanneer Domenico del Ghirlandaio op zijn fresco’s (1480-85) van het Laatste Avondmaal (in de kerk van Ognissanti en het klooster van San Marco) op de achtergrond sinaasappelbomen afbeeldt zullen die ongetwijfeld, samen met de pauw, symbool gestaan hebben voor de   onsterfelijkheid. De oranjeboom draagt immers het ganse jaar vruchten.

Wanneer Sandro Botticelli in zijn schilderij van de Lente (1482) sinaasappelbomen in de tuin van Mercurius plaatst, zullen de vruchten niet enkel naar “de liefde” (en de godin Venus) verwezen hebben maar ook naar de Medici-opdrachtgevers, in casu Lorenzo il Popolano  di Pierfrancesco de’ Medici.
In het kader van de belangstelling voor de klassieke mythologie werd de mela medica zelfs vergeleken met de gouden vruchten uit de Tuin van de Hesperiden.
Het verband tussen de Medici en de oranjeboom en de sinaasappels kan ook reeds gelegd worden bij het bekijken van de Slag bij San Romano (1432) die Paolo Uccello 7 jaar later geschilderd heeft.

Op het paneel met condottiere Niccoló da Tolentino (uit de National Gallery in Londen) die de troepen aanvoert en op het paneel met Bernardino della Carda die uit het zadel gelicht wordt (Uffizi) hangen er sinaasappels in de bomen (telkens links bovenaan) aan de kant van de Florentijnen (en dus van de Medici).  De zeer belangrijke overwinning op de Milanezen en de Siënezen had immers plaats tijdens het bewind van Cosimo il Vecchio en werd als één van zijn grote militaire successen gezien.
Men is er dan ook lange tijd vanuit gegaan dat Cosimo de’ Medici zelf de opdracht voor het werk gegeven heeft, maar ondertussen is aangetoond dat de bevriende bankier Leonardo Salimbeni dat gedaan heeft. Het kan best zijn dat Salimbeni, die de oorlog tegen Milaan mee had gefinancierd,  een eerbetoon aan Cosimo il Vecchio heeft willen brengen en er de sinaasappels als verwijzing naar de Medici heeft laten bij plaatsen.

Salimbeni had de 3 panelen in zijn woning  op de hoek van de Via Monaldi en de Via Porta Rossa laten ophangen  in een gewelfde ruimte. De 3 kunstwerken  die nu in de Uffizi, de National Gallery en het Louvre bewaard worden zijn in 1484 op onrechtmatige wijze in het bezit van Lorenzo de’ Medici il Magnifico gekomen. Om ze in het Palazzo Medici geplaatst te krijgen heeft hij het gewelfde bovenstuk van de panelen laten afzagen.

Dat de Medici echt handelaars in fruit geweest zijn, valt sterk te betwijfelen, maar dat de mela medica en de oranjeboom een speciale betekenis gehad hebben voor de familie is vrij duidelijk. Maar daarmee is natuurlijk nog niet bewezen dat de palle op hun wapenschild sinaasappels zouden zijn. Meestal houdt men het nog altijd bij muntstukken die dan verwijzen naar hun activiteiten als bankier.

Were the Medici fruit traders?

A lot has been written about the name and the coat of arms of the Medici family. Were their ancestors doctors or bankers and are there coins or pills on their coat of arms or were they fruit traders?
In that case the palle (the balls) on their shield were red bitter oranges (the mela or mala medica was a medicinal apple imported from the East) and the fruits and traders were called medici. 
It seems that Cosimo il Vecchio considered the orange tree as a symbol for the strength and the regeneration of the Medici. This could then explain why orange was the favourite colour of his family.
On 15th century paintings citrus fruits were symbolic for fertility, love and friendship and immortality. In Ghirlandaio’s Last Suppers (Ognissanti and San Marco 1480-85) together with the peacock the oranges (in the garden), symbolize immortality (the orange tree bears his fruits all year long).
In his painting La Primavera (the Spring 1482) Botticelli shows us orange trees in the garden of Mercury as symbols of love (and the goddess Venus) but since the Medici (Lorenzo di Pierfrancesco il Popolano) were the clients of the painting, the oranges will also have referred to them.
In the classical mythology the mela medica was strongly compared to the golden fruits in the Garden of the Hesperides.

And what about Paolo Uccello’s Battle of San Romano (1439) ? On the panel with condottiere Niccolò da Tolentino leading the troops (National Gallery London) and the unsaddling of Bernardo della Carda (Uffizi) there are oranges hanging in the trees (top left) on the side of the Florentine army (Medici). The victory over the Milanese and Sienese army in 1432 was a great military success for Cosimo de’ Medici and it was long thought that he himself gave the order for the paintings. In the meantime it has become apparent that the banker Leonardo Salimbeni was Uccello’s contractor. It is however possible that Salimbeni, who was a sponsor of the war against Milan, was making a tribute to the victory and to the Medici (with the symbolic oranges). Originally the 3 panels were kept in Salimbeni’s palazzo on the corner of Via Monaldi and Via Porta Rossa and they are now exhibited in the Uffizi, the Louvre and the National Gallery. When Lorenzo il Magnifico acquired them unlawfully in 1484 the upper part of the panels were sawed off in order to give them a place in  the Palazzo Medici.

It is highly doubtful that the Medici were fruit traders but it is very acceptable that the mela medica and the orange tree had a special meaning for them. Whether this proves that the palle on the Medici coat of arms are oranges is absolutely not certain. Most authors still think that it are coins, referring to their activities as bankers.

JVL